Rất nhiều người cho rằng, đi tu là bất hiếu, không lo phụng dưỡng cha mẹ đã sinh ra mình. Tuy nhiên, chính bản thân đức Phật luôn dạy đệ tử cần hiếu thảo với 2 đấng sinh thành. Ngài đã làm tròn trách nhiệm, không chỉ với người thân mà còn tất cả chúng sanh.

Qua các tài liệu Phật giáo để lại, có thể thấy Thế Tôn tuy không ở bên cạnh để chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ cùng thân quyến, nhưng sau khi chứng đạo, Ngài đã tận tình chăm dưỡng đời sống tinh thần, giúp cha mẹ và người thân chứng đắc Thánh quả, giải thoát an vui.

Đức Phật luôn dạy đệ tử cần phải lấy hiếu đạo làm đầu

Đây mới chính là đỉnh cao của sự hiếu đạo mà đức Phật đã làm để các đệ tử noi theo. Qua đó mọi người học Phật hay không theo cũng biết được, đức Thế Tôn chưa bao giờ bỏ mặc các đấng sinh thành và nuôi dưỡng mình. Những người con Phật cần hiểu rõ, đạo Phật là đạo hiếu và chính đức Phật là biểu trưng nhất cho tinh thần chí hiếu.

Cả cuộc đời đức Phật Thích Ca hy sinh gần như trọn vẹn cho chúng sanh. Từ khi vượt thành đi tìm đạo, đến lúc Ngài chứng thánh quả chỉ dành một phần thời gian rất nhỏ cho cha mẹ và những người thân trong gia đình, dòng tộc.

Tuy nhiên với sự quan tâm hướng về gia đình thế tục vô cùng nhỏ nhoi ấy, Đức Phật đã làm được điều rất kỳ diệu là trợ duyên cho cả thân tộc, tu học giải thoát khỏi khổ đau sanh tử luân hồi.

Điều này thể hiện rõ trong câu chuyện lịch sử Phật giáo, đó là: “Sau khi vượt thành, đi tìm con đường giải thoát, thái tử Siddhartha (PV – tên của đức Phật khi chưa chứng đạo) đã chứng đắc Vô thượng Chánh đẳng chánh giác dưới cội Bồ đề, thành Phật. Ngài trở thành một bậc đạo sư tiếng tăm lừng lẫy, hóa độ cho rất nhiều các Bà la môn, vua chúa và muôn dân quay về chánh đạo.

Tuy nhiên, trong suốt 45 năm du phương hoằng pháp, Thế Tôn cũng chỉ có mấy lần trở về kinh thành Kapilavatthu (nơi có vua Suddhodana (PV – bố của thái tử), di mẫu Mahà Pajàpati Gotami (PV – người em ruột của mẹ Ngài đã có công nuôi dưỡng từ nhỏ đến lớn) và công chúa Yasodhara (PV -  vợ của Thái tử Siddhartha đang sinh sống) cùng với Tăng đoàn.

Thế nhưng trọng tâm của những lần trở về chỉ nhằm đưa ánh sáng Phật pháp đến người dân ở đây chứ không phải đơn thuần là về thăm viếng người thân.

Đức Phật hướng dẫn di mẫu Mahà Pajàpati Gotami trên con đường đi đến sự giải thoát

Lần đầu tiên trở về, đó là sau khi mãn mùa an cư kiết hạ thứ hai tại Veluvana. Tại đây, Đức Phật đã thuyết giảng cho vua cha cùng triều thần hiểu được nền tảng cơ bản của giáo pháp Như Lai và giúp ông thể nhập dòng Thánh, chứng đắc sơ quả Tu đà hoàn.

Còn di mẫu Mahà Pajàpati Gotami, công chúa Yasodhara cũng đều được tiếp cận giáo pháp giải thoát mà Ngài đã đạt được. Cũng trong lần trở về đầu tiên này, các hoàng thân như Nanda (PV – em trai cùng cha khác mẹ của Thái tử Siddhartha), vương tử Rahula (PV – con trai của Siddhartha) cũng đã phát tâm xuất gia, đi theo đức Phật.

Rồi đến khi đức Phật nghe tin vua cha Suddhodana đã già yếu và bệnh nặng, Ngài cùng với Tăng đoàn lại một lần nữa thân hành trở về Kapilavatthu sau mùa an cư thứ năm tại Vesali. Bấy giờ, vua Suddhodana đã 81 tuổi, biết mình sắp thuận thế vô thường (PV – chết) nên đã sai đại thần Mahanama, con hoàng thân Sukkodana (Bạch Phạn vương) đi thỉnh Phật về để được thấy mặt lần cuối.

Trong tình huống khẩn cấp, Thế Tôn đã ngồi xe ngựa (PV - hầu hết các lần đi hoằng hóa của Đức Phật trên khắp xứ Ấn Độ đều đi bộ) cấp tốc trở về Kapilavatthu. Lần cuối gặp mặt này, Ngài đã giảng giải cho vua cha Suddhodana về sự vô thường và vô ngã. Nhờ đó, trước khi nhắm mắt đức vua Suddhodana đã chứng đắc Thánh quả A la hán, giải thoát hoàn toàn sanh tử luân hồi.

Sau khi an táng vua cha xong, Đức Phật đã cùng hoàng tộc quyết định đưa Mahanama, con trưởng của hoàng thân Sukkodana lên ngôi kế vị vua Suddhodana. Thời điểm này, di mẫu Mahà Pajàpati Gotami và công chúa Yasodhara cùng 500 Thích nữ sau nhiều lần xin xuất gia mà không được Phật chấp nhận đã tự xuống tóc, đắp y thô, đi bộ theo Phật đến Vesali. Sau nhiều thử thách, cuối cùng Đức Phật đã chấp thuận, Ni đoàn hình thành và luôn sát cánh với chư Tăng để hoằng dương Chánh pháp.

Đức Phật giảng giải cho vua cha Suddhodana về sự vô thường và vô ngã. Nhờ đó, đức vua đã chứng đắc Thánh quả A la hán

Còn đối với hoàng hậu Maya (PV – mẹ của thái tử Siddhartha, mất khi Ngài sinh được 7 ngày), ngay trong mùa an cư thứ bảy tại làng Samkassa, thuộc thượng lưu sông Ganga, Thế Tôn đã lên cung trời Đao Lợi thuyết pháp cho bà. Bấy giờ, hoàng hậu Maya đã tái sanh làm vị tiên trên cõi trời Đao Lợi. Thiên nữ Maya cùng với thiên chúng được nghe Vi Diệu pháp (Abhidhamma) và kinh Địa Tạng từ kim khẩu Thế Tôn mà thành tựu giải thoát.

Như vậy, những người trong thân tộc của Đức Phật đều được Ngài giáo hóa tu tập và thành tựu giải thoát. Qua đó cho thấy, dù Thế Tôn không chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ cùng thân quyến như thế thường, nhưng Ngài đã tận tình chăm dưỡng đời sống tinh thần, khiến cho họ thăng hoa tâm linh, chứng đắc Thánh quả, giải thoát an vui. Đây mới chính là đỉnh cao của sự hiếu đạo.

+++ BBT đổi lại tựa đề: Vì sao nói đức Phật hiếu thảo?

Viên Không (dựa trên tư liệu Phật giáo)