Không nên “đánh nhau” trong lúc đang tức giận vì giận mất khôn nhưng chờ lúc bớt giận mới đánh vì lúc đó mình biết đánh như thế nào. Đó là nguyên tắc của người võ sĩ và kẻ trí.

Mỹ có câu: Don’t get mad, get even! (Đừng tức giận, mà trả đũa!) nhưng người Mỹ cũng có khuyên ta: Chúng ta không cần phải phản ứng tích cực (aggressive) khi thấy bất bình hay bị sỉ nhục, lăng mạ nhưng nên phản ứng trung đạo - assertive - không nóng, không sợ nhưng vô úy. 

Có nghĩa là cho họ biết là mình không đồng ý với một thái độ ôn hòa hay phản ứng khi bị tấn công nhưng không nóng giận hay sợ hãi. Đó gọi là bi trí dũng.

Theo nguyên tắc của Akido: tôn trọng khí của kẻ tấn công nhưng dùng cái khí của họ cùng với cái khí của mình để đưa họ tới nơi họ muốn đi - lợi cho họ hay hại cho họ, tùy bản chất thiện ác của họ.  Không tấn công người trước nhưng không thể để bất cứ gì hại đến mình, quyền tự vệ.  Đây là nguyên tắc tâm lý mà chúng ta đối diện hàng ngày từng giây từng phút trong cuộc sống chứ không phải tập luyện trong võ đường.

Tại sao chúng ta mù quáng tin theo kinh điển, Phật dạy về từ bi hỷ xả, nhẫn nhục khi bị người khác chửi mắng, sân si,... mà khi định phản ứng sân si và nổi sân thì người khác lại cản mình... thôi đừng nói nữa.   Bỏ đi tám.

Tuy nhiên, cái “Ngộ nhầm” (chữ của Lưu Tâm Lực) này làm chúng ta trở thành “hèn hạ và ngu dốt” như đa số “phật tử nhầm” ngày nay.   

Thêm nữa, chúng ta cũng là những người đồng lõa và vô cảm để bọn cẩu tạp chủng thao túng, chửi tục, vu khống, ném đá dấu tay, ngậm máu phun người.  

Tệ hơn nữa là đem luôn cái bản tính ngu hèn này như là một liều thuốc phiện về nhà, ra đường, tới chỗ làm,... để cho những kẻ vô lại cả vú lấp miệng em, đàn áp mình.

Vậy thì Phật dạy sai hay sao?

Không phải Ngài dạy sai nhưng cái bi trí dũng, nhẫn, im lặng là vàng của Bậc Bồ tát, giác ngộ vô úy khác với cái nhẫn nhịn, hèn nhát, ương hèn vô cảm như đa số phàm phu tục tử còn ngu muội, vô minh và ích kỷ.  Cùng một chiêu thức nhưng nội lực sử dụng cao thấp bất đồng với kẻ địch cao thấp bất đồng với căn bản công phu thấp kém của chúng ta.

Ngạn ngữ Tàu có nói: Cực gian như cực thật, cực hiền như cực ngu.  Đừng hiểu lầm mà tưởng muốn làm cực gian hùng như Tào Tháo và Lưu Bị là dễ dàng, cũng đừng tưởng mình cực hiền nên giả bộ cực ngu mà mình cực ngu thiệt, hèn thiệt chứ không cực hiền.

Lê Huy Trứ