Với những người đã nằm chờ chết trong thời gian dài, thần thức của họ sẽ không lưu lại trong thể xác lâu, có khi chỉ một ngày thôi. Ở những người mạnh khỏe và cái chết đến nhanh, thần thức của họ lưu lại trong thể xác đến ba ngày.

Sau khi chết, thần thức của người ra khỏi thể xác khi nào?

Ở phương Tây, dấu hiệu thông thường của cái chết là chấm dứt hơi thở và tim ngừng đập. Còn theo Phật giáo, phải mất bao lâu sau khi chết thần thức mới rời khỏi thể xác?

Kirti Tsenshab Rinpoche

Có lẽ có hai loại người cần xem xét ở đây. Thứ nhất, những người trẻ tuổi hoặc những người đã nằm chờ chết trong thời gian dài. Loại người này tâm thức rất tinh tế và thần thức của họ sẽ không lưu lại trong thể xác lâu, có thể chỉ một ngày thôi. Thứ hai là những người mạnh khỏe và cái chết đến nhanh, thần thức của họ lưu lại trong thể xác đến ba ngày;

Những cái chết khác như chết đột ngột, chết vì tai nạn hay vì bạo lực - chẳng hạn hai người đánh chém nhau, một người chết đột ngột - thì thần thức của họ không lưu lại trong thể xác lâu. Nói chung, tùy vào tâm thức nặng hay nhẹ mà thời gian thoát khỏi thân xác sau khi chết khác nhau.

Geshe Lamrimpa

Rõ ràng khi ngừng thở và tim ngừng đập, phần thô của thần thức đã tan mất. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, phần tinh tế của tâm thức lưu lại trong thân thể hàng tuần lễ, thậm chí có khi cả tháng. Nhưng hầu hết là phần tinh tế rời khỏi thể xác trong 3-4 ngày, trong thời gian này thi hài không bốc mùi hoặc thối rữa.

Trong nhiều trường hợp, phần tinh tế của tâm thức có thể lưu lại trong thân thể hàng tuần lễ sau khi chết.

Garje Khamtul Rinpoche

Chưa thể chắc chắn rằng khi một người bình thường chết thì thần thức của họ rời khỏi xác trong ba ngày sau đó. Nhiều người lưu lại lâu hơn, nhưng người khác thì trụ lại thời gian ngắn hơn.

Có nhiều ví dụ điển hình trong số các vị Lạt Ma Tây Tạng. Như thần thức của Ling Rinpoche - thầy dạy học của đức Đạt Lai Lạt Ma - đã trụ lại trong xác thân cả tuần lễ sau khi viên tịch. Ở trong cộng đồng người Tây Tạng, những trường hợp tương tự vẫn thường xảy ra.

Tóm lại, việc hỏa táng hoặc tiến hành tang lễ hay di chuyển thể xác tốt nhất phải đợi ba ngày sau. Tuy nhiên, ngày nay điều này khó thực hiện được vì người ta sợ ô nhiễm, do vậy, nên làm pháp Chuyển Di Thần Thức trước khi động đến thể xác người quá cố.

Với những người chết vì bệnh quá nặng như ung thư và AIDS, thần thức của họ có thoát xác nhanh hơn không?

Garje Khamtul Rinpoche

Điều này không chắc chắn lắm. Việc thoát xác sớm hay muộn không thực sự tùy thuộc vào người chết bị tai nạn hay bị bệnh nặng, mà tôi nghĩ rằng việc ấy có liên hệ mật thiết đến thiện và ác nghiệp của người mất.

Ví dụ, đối với một người tu tập theo pháp Dzogchen hay một pháp nào khác thì sau khi chết họ tiếp tục quán tưởng Tánh không và thần thức của họ duy trì lại trong thể xác rất lâu, cho dù họ không thể luyến ái tấm thân ngũ uẩn này.

Những dấu hiệu nào cho thấy thần thức đang rời khỏi thể xác?

Kirti Tsenshab Rinpoche

Một lần nữa chúng ta lại thảo luận về hai kiểu người đã nói ở trên. Bây giờ tôi sẽ không đề cập đến hạng người có thần thức lập tức thoát xác sau khi chết (tức người đã chờ chết trong thời gian dài) mà chỉ nói đến hạng người có phần thần thức tinh tế lưu lại trong thi thể nhiều ngày (người khỏe mạnh).

Trước khi thần thức người ấy thoát ra khỏi xác thì trên thi thể họ sẽ có một điểm nóng được tụ lại duy nhất có màu đỏ hoặc màu trắng, điểm nóng tụ lại ở đâu thì thần thức sẽ thoát ra ở chỗ đó.

Ví dụ, nếu điểm nóng hội tụ ở đỉnh đầu thì chúng ta tin rằng người ấy sẽ tái sinh vào cõi lành, điểm nóng tụ lại ở bàn chân thì chắc chắn người ấy sẽ đọa vào hạ giới. Dấu hiệu cho biết khi thần thức thoát xác sẽ có một ít máu chảy ra ở lỗ mũi hoặc tinh dịch thoát ra từ bộ phận sinh dục.

Dấu hiệu này chỉ tìm thấy ở những người có tiến trình chết chậm và lâu. Những người chết đột ngột vì tai nạn hay bị bệnh tim không cho thấy điều này.

Geshe Lamrimpa

Hầu hết người nào bị chết vì bệnh nặng thì khi thần thức rời khỏi thể xác đều có dấu hiệu máu hoặc chất nước vàng chảy ra từ lỗ mũi hoặc bộ phận sinh dục. Khi thần thức thoát ra thì thể xác mới có mùi hôi.

Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 từng nói chuyện với các bác sĩ nổi tiếng ở phương Tây về vấn đề thần thức rời khỏi thể xác khi bệnh nhân tắt thở. Các bác sĩ đã trắc nghiệm và nói rằng họ đã thấy một làn khói trắng nhỏ thoát ra từ một điểm nào đó trên thân của người chết. Kết quả này được kiểm tra bằng máy móc và phân tích thể xác một cách cẩn thận.

Những dấu hiệu như giọt máu hoặc nước vàng đều xảy ra đối với những người chết vì bệnh nặng. Tuy nhiên trước đó, thi thể người ấy thường được di chuyển quá nhiều, vì thế những dấu hiệu này không xảy ra nữa.

Ở Tây Tạng, theo tập quán truyền thống phải giữ thi thể trong ba, bốn hoặc bảy ngày ngõ hầu giúp cho thần thức có đủ thời gian để thoát xác. Trong thời gian chờ đợi này, các lễ kỳ siêu cho người quá cố được tiến hành một cách nghiêm mật.

Garje Khamtul Rinpoche

Bạn có thể biết khi thần thức thoát xác từ sự biến đổi của thi thể. Khi thần thức còn lưu lại trong thể xác thì bạn cảm thấy người ấy chưa chết thật sự, nước da của họ còn tươi và sáng lạ thường, giống như họ đang nằm ngủ.

Nhưng một khi thần thức đã thoát xác thì lập tức ta thấy thi thể thay đổi khác liền, nước da khô, tái xanh đi và bắt đầu có mùi hôi. Lúc ấy, bạn mới có cảm giác đó là một xác chết chứ không phải là một người nữa.

Những kinh nghiệm về làn khói hoặc giọt máu xuất ra khi thần thức thoát xác không phải lúc nào cũng nhìn thấy được, chúng ta chỉ nhìn thấy ở một số ít người. Trong số những người này, khi thần thức thoát xác, chất nước vàng chảy ra từ lỗ mũi và ở hạ bộ.

Có một vị Lạt Ma cao cấp chết và khi thần thức thoát xác, lỗ mũi của ngài liền chảy ra hai dòng chất dịch lỏng, một bên thì màu đỏ còn bên kia màu trắng.

Theo Vườn Hoa Phật Giáo

(còn tiếp)